Giáo dục bậc trung học giữa Việt Nam và Canada mang nhiều khác biệt về hệ thống giáo dục, môi trường học tập, cách tiếp cận kiến thức và quan niệm về học tập. Việc này đưa mang đến cơ hội và thách thức cho du học sinh bậc trung học, khi phải thích nghi với môi trường học tập mới. Hiểu rõ khác biệt và ưu nhược điểm của hai hệ thống giáo dục tại Việt Nam và Canada sẽ giúp học sinh và phụ huynh có sự chuẩn bị tốt nhất khi cho con em mình theo học tại Canada.
Giờ lên lớp
Học sinh Việt Nam thường phải học nhiều giờ hơn so với học sinh ở Canada. Hầu hết các trường trung học tại Việt Nam có chương trình học kéo dài tới 8 tiếng mỗi ngày, chưa bao gồm các tiết phụ đạo, ngoại khóa và thể dục. Trong khi đó, tại Canada, học sinh thường lên lớp khoảng 6 đến 7 tiếng mỗi ngày. Việc học tập nhiều giờ trong ngày yêu cầu rất nhiều năng lượng, kết quả là học sinh ở Việt Nam phải đối mặt với các vấn đề tâm lý do áp lực học tập lớn. Học sinh cần phải cố gắng rất nhiều để đạt được thành tích cao trong học tập.
Phương pháp giảng dạy
Tại Việt Nam, việc học thuộc lòng và dựa trên lý thuyết vẫn được ưa chuộng hơn so với phương pháp học tập sáng tạo và thực hành. Việc này khiến cho các học sinh ở Việt Nam thiếu kỹ năng tư duy sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề. Trong khi đó, ở Canada, các phương pháp học tập đa dạng hơn, kết hợp giữa ứng dụng kiến thức và học tập sáng tạo. Giáo dục ở Canada thúc đẩy sự phát triển khả năng tư duy sáng tạo và thực hành, giúp học sinh trở nên tự tin hơn khi đối mặt với các vấn đề trong học tập và cuộc sống.
Thành tích học tập
Tại Việt Nam, việc học được xem là trách nhiệm của con trẻ. Các em phải chịu áp lực rất lớn từ thầy cô và bố mẹ để đạt được những thành tích tốt nhất trong học tập. Trong khi đó, ở Canada, học sinh được khuyến khích phát triển một cách tự nhiên và không quá đặt nặng về điểm số. Điều này làm tinh thần học sinh trở nên tốt hơn giúp các em dễ dàng chinh phục những mục tiêu trong học tập và cuộc sống. Ngoài ra, học sinh ở Canada được khuyến khích tham gia các hoạt động ngoại khóa, đóng góp cho cộng đồng và phát triển kỹ năng tư duy phản biện. Các em có cơ hội phát triển các kỹ năng mềm, như sáng tạo, giao tiếp, giải quyết vấn đề và khả năng lãnh đạo. Nhờ đó, học sinh có thể phát triển bản thân một cách toàn diện hơn và sẵn sàng đương đầu với những khó khăn trong cuộc sống.
Quy mô lớp học
Sỉ số lớp học ở Việt Nam thường cao hơn so với ở Canada. Ví dụ, trong một lớp học tại Việt Nam, số lượng học sinh có thể lên đến 50 em, trong khi đó ở Canada, số lượng học sinh được giới hạn từ 10 đến 20 em. Quy mô lớp học thấp giúp giáo viên có thời gian tập trung hơn vào từng học sinh, mang lại môi trường giáo dục hiệu quả. Diện tích các trường ở Canada thường lớn hơn so với ở Việt Nam bao gồm nhiều phòng học, phòng thí nghiệm, cơ sở vật chất phục vụ phát triển thể chất như như phòng thể dục, sân chơi và thư viện. Giáo viên tại Canada có thể giảng dạy cùng lúc nhiều bộ môn. Ví dụ, các thầy cô chuyên về các môn tự nhiên có thể giảng dạy cùng lúc các môn Toán, Lý và Hóa ở mọi bậc học. Trường học tại Canada được phân bổ theo bán kính, dựa trên mật độ dân số địa phương, nhằm đảm bảo mọi trẻ em trong khu vực đều được đến trường.
Quan hệ thầy trò
Giáo viên Việt Nam thường được coi là người có quyền lực và phải giữ khoảng cách với học sinh. Thầy cô giáo thường yêu cầu học sinh phải tuân thủ các quy tắc nghiêm ngặt và không được đóng góp ý kiến trong các quyết định của giáo viên. Trong khi đó, ở Canada, giáo viên thường được coi là bạn đồng hành của học sinh và luôn sẵn sàng giúp đỡ học sinh trong quá trình học tập. Giáo viên ở Canada thường duy trì môi trường giáo dục thân thiện, giúp học sinh cảm thấy thoải mái và tự tin hơn trong việc học, thúc đẩy tương tác giữa giáo viên và học sinh. Các thầy cô luôn luôn tôn trọng ý kiến của học sinh và khuyến khích học sinh đóng góp vào quá trình học tập. Điều này giúp học sinh ở Canada phát triển kỹ năng giao tiếp và tư duy phản biện, trở nên tự tin và độc lập trong suy nghĩ.
Phụ đạo, học thêm và ngoại khóa
Việc học thêm và phụ đạo ở Việt Nam còn rất phổ biến, nhất là trong các môn học bắt buộc như toán, tiếng Anh và các môn tự nhiên. Học sinh phải tham gia vào các lớp học thêm để chuẩn bị cho các kỳ thi quan trọng hoặc cải thiện điểm số của mình. Tuy nhiên, việc học thêm và phụ đạo đôi khi gây thêm áp lực cho học sinh và ảnh hưởng đến tinh thần cũng như thể chất vì phải liên tục học tập trong khoảng thời gian dài. Các trường tại Canada thường khuyên học sinh tham gia các chương trình hoạt động ngoại khóa sau giờ học, giúp học sinh giải trí và phát triển các kỹ năng mềm. Những hoạt động ngoại khóa như thể thao, âm nhạc và câu lạc bộ học sinh giúp các em có cơ hội giao lưu và kết bạn với nhau, tạo ra một môi trường học tập tích cực.
Đồng phục
Việc mặc đồng phục tại các trường ở Việt Nam là bắt buộc và được xem là một phần quan trọng trong việc xây dựng tinh thần đoàn kết trong lớp học. Trong khi đó, ở Canada, việc mặc đồng phục không bị bắt buộc và học sinh được tự do lựa chọn trang phục mà mình yêu thích khi đi học. Điều này giúp học sinh có cơ hội sáng tạo, thông qua đó thể hiện cá tính của mình thông qua cách ăn mặc. Hơn nữa, việc này còn giúp học sinh thoải mái hơn khi đi học, đồng thời thúc đẩy sự đa dạng trong trang phục, phản ánh sự đa văn hóa trong các sắc tộc tại Canada. Dù vậy, việc mặc đồng phục học sinh ở Việt Nam cũng có nhiều ưu điểm, giúp nhận diện học sinh tốt hơn và giảm bớt sự phân biệt giàu nghèo.
