York University – Một lượng lớn các hợp chất per- và polyfluoroalkyl (PFAS) vẫn chưa được tính đến trong không khí, trong khi axit perfluoroalkyl (PFAAs) đã tích tụ với số lượng đáng ngạc nhiên trong suốt 50 năm qua ở vùng Bắc Cực cao.
Các nhà khoa học từ lâu đã biết đến sự hiện diện của một lượng lớn PFAS chưa được phát hiện trong bầu khí quyển, gọi chung là “vật chất tối PFAS”, nhưng chưa từng có phương pháp để đo lường chính xác chúng. Đội ngũ nghiên cứu hóa học khí quyển của Đại học York, do Giáo sư Cora Young đứng đầu, vừa phát triển một kỹ thuật giúp đo lượng khí flo – một thành phần phổ biến nhưng bị bỏ qua của các khí nhà kính mạnh này. Phương pháp mới cho phép hiểu rõ hơn về mức độ thực sự của PFAS, vốn có trong hàng nghìn hợp chất hữu cơ có chứa flo.
Flo là sản phẩm phụ từ nhiều sản phẩm tiêu dùng như thực phẩm, sơn, bao bì giấy, chỉ nha khoa, mỹ phẩm và hóa chất nông nghiệp. Nghiên cứu của nhóm cho thấy 65-99% flo trong không khí phòng thí nghiệm chưa được tính đến, và con số này là 50% khi đo ngoài trời. “Chúng tôi đã biết về sự tồn tại của lượng flo chưa được ghi nhận, nhưng không ngờ nó lớn đến như vậy,” Giáo sư Young cho biết.
Ảnh hưởng tiềm tàng đối với môi trường và biến đổi khí hậu
PFAS, được biết đến là “hóa chất vĩnh cửu” vì liên kết bền chặt giữa flo và carbon, không phân hủy tự nhiên trong môi trường. Việc đo lượng flo thay vì từng hợp chất PFAS riêng lẻ giúp đánh giá sự tồn tại của chúng trong không khí một cách dễ dàng hơn. Điều này giúp các nhà nghiên cứu xác định các nguồn phát thải PFAS và tiềm năng tác động của chúng lên biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, vẫn cần thêm nghiên cứu để hiểu rõ ảnh hưởng lâu dài của khí flo đối với sức khỏe con người và môi trường.
PFAS trong Bắc Cực: Tích lũy qua thời gian
Nghiên cứu khác do nhóm của Giáo sư Young thực hiện cho thấy các axit perfluoroalkyl tích tụ trong lõi băng ở Bắc Cực, đặc biệt tại đảo Ellesmere, Nunavut, trong giai đoạn từ 1967 đến 2016. Kết quả này cho thấy sự hiện diện của PFAS trong môi trường từ những năm 1990, với một lượng lớn được ghi nhận sớm hơn dự kiến, có thể liên quan đến các hoạt động quân sự ở Bắc Cực trước đây.
Nghiên cứu cũng cho thấy PFAS trong lõi băng hình thành từ vận chuyển không khí tầm xa và quá trình oxy hóa các tiền chất bay hơi trong khí quyển. Việc tan chảy băng vĩnh cửu làm cho nguồn tài nguyên này có nguy cơ biến mất, đòi hỏi sự cấp bách trong việc thu thập thêm các lõi băng để làm sáng tỏ xu hướng tạm thời và nguồn gốc của PFAAs.
u0110u1ea1i hu1ecdc York lu00e0 mu1ed9t tru01b0u1eddng u0111u1ea1i hu1ecdc hiu1ec7n u0111u1ea1i vu1edbi nhiu1ec1u cu01a1 su1edf tu1ecda lu1ea1c tu1ea1i Toronto, Ontario. Chu00fang tu00f4i mang u0111u1ebfn mu1ed9t gu00f3c nhu00ecn tou00e0n cu1ea7u u0111u1ed9c u0111u00e1o u0111u1ec3 giu00fap giu1ea3i quyu1ebft cu00e1c thu00e1ch thu1ee9c xu00e3 hu1ed9i, thu00fac u0111u1ea9y thay u0111u1ed5i tu00edch cu1ef1c vu00e0 chuu1ea9n bu1ecb cho sinh viu00ean u0111u1ec3 thu00e0nh cu00f4ng trong tu01b0u01a1ng lai. Cu01a1 su1edf song ngu1eef Glendon lu00e0 nu01a1i u0111u1eb7t Trung tu00e2m Hou00e0n Thiu1ec7n vu1ec1 Ngu00f4n ngu1eef Phu00e1p vu00e0 Giu00e1o du1ee5c Song ngu1eef Sau Trung hu1ecdc tu1ea1i Nam Ontario.
